Update project (hoog)begaafdheid - februari 2022

Naar aanleiding van verstrekking van een vierjarige subsidie door het ministerie van OCW is het samenwerkingsverband vo Noord-Kennemerland eind 2019 een project gestart om passend onderwijs voor (hoog)begaafde leerlingen te versterken. Inmiddels zijn we ruim 2 jaar onderweg en beginnen mooie ontwikkelingen zich af te tekenen!

Expertgroep hoogbegaafdheid
Binnen het project werken we samen met/in een zogenaamde expertgroep waarin bijna alle scholen met havo en vwo afdeling en ook het voortgezet speciaal onderwijs vertegenwoordigd zijn met één of meerdere deelnemers. In de expertgroep stemmen we samen af welke activiteiten nodig zijn om ontwikkeling op de scholen op het thema (hoog)begaafdheid (verder) te stimuleren en leren we van en met elkaar. Meerdere expertgroep-leden dragen in kleinere werkgroepen bij aan de ontwikkeling en organisatie van verschillende professionaliseringsactiviteiten en ondersteuningsaanbod voor (hoog)begaafde jongeren.

Deskundigheidsbevordering
Vanuit het project bieden we een divers professionaliseringsaanbod aan; een training waar mensen van verschillende scholen zich voor kunnen aanmelden, in company mogelijkheden afgestemd op de behoeften van de school en een postacademische opleiding.

Negen mensen van zes verschillende scholen zijn in januari 2021 gestart met deze RITHA practitioner opleiding van de Radboud Universiteit die hen opleidt tot begaafdheidsspecialist. Op 18 maart 2022 vindt het laatste seminar van deze opleiding plaats Met hun opgebouwde kennis en kunde, helpen zij het onderwijs en de ondersteuning op hun scholen nog verder te versterken voor (hoog)begaafde leerlingen.

Op verzoek van een aantal scholen, hebben wij recentelijk een nieuw professionaliseringsaanbod ontwikkeld: praktische werksessies over compacten en verrijken voor vakdocenten. We starten deze maand met zowel een groepje docenten van verschillende scholen in het vakgebied ‘talen’ als een groepje in het vakgebied ‘zaakvakken’ (denk aan: aardrijkskunde, geschiedenis, filosofie, etc.). Bij herhaling in het volgende schooljaar hopen we ook bèta docenten te verenigen. In deze werksessies leren docenten de praktische vertaalslag te maken van theorie naar praktijk: hoe kun je precies in jouw lessen voor jouw vakgebied rekening houden met en meer aansluiten bij de behoeften van (hoog)begaafde leerlingen?

Tussenevaluatie stand van zaken op de scholen
Binnen het project monitoren we de stand van zaken op de scholen. In het voorjaar van 2020 voerden we een zogenaamde ‘nulmeting’ uit en afgelopen najaar 2021 was het alweer tijd voor een tussenevaluatie. Opnieuw voerden we gesprekken op alle scholen en bespraken we aanwezige expertise binnen de school, aanbod én ambities met betrekking tot (hoog)begaafdheid. Bij een aantal scholen zien we duidelijke ontwikkeling ten opzichte van de nulmeting, bij anderen is de ontwikkeling wat geremd door coronamaatregelen, maar bij allen is de ambitie onverminderd aanwezig. Door toenemende kennis onder het personeel op scholen, ontstaat meer (h)erkenning van leer- en persoonseigenschappen van (hoog)begaafde leerlingen. Op sommige scholen worden zogenaamde HB cafés opgericht om de ontmoeting onderling te stimuleren, mogelijkheden voor differentiatie van lesaanbod nemen toe. Kortom, bewustwording leidt tot (de wil om) verandering (tot stand te brengen)! We hebben scholen geadviseerd hun aanbod en/of ambities op dit vlak op hun website te vermelden.

PO-VO overgang
Samen met het samenwerkingsverband po en scholen voor basisonderwijs maken we mooie stappen om de overgang van basis- naar voortgezet onderwijs voor (hoog)begaafde leerlingen te verbeteren in onze regio.

In de maanden januari en februari konden basisschoolleerkrachten en ouders van leerlingen uit groep 8 online presentaties bijwonen over dit onderwerp en werd geschetst welke mogelijkheden en ontwikkelingen er zijn in het voortgezet onderwijs in Noord-Kennemerland. Deze presentatie is hier terug te vinden.

Basisscholen en consulenten van het samenwerkingsverband primair onderwijs kunnen voor (hoog)begaafde basisschoolleerlingen waarover vragen bestaan en/of bij wie kwetsbaarheid wordt ervaren met betrekking tot een kansrijke overstap naar het voortgezet onderwijs, contact opnemen met Ingrid Twaalfhoven, consulent samenwerkingsverband vo Noord-Kennemerland via itwaalfhoven@swvnk.nl. Zij kan in een vroeg stadium meedenken over een passende onderwijsplek en/of -oplossing in het voortgezet onderwijs in onze regio. H

Samen met de netwerkgroep hoogbegaafdheid van ppo-nk, organiseren we in april 2022 twee bijeenkomsten (met gelijk programma) voor de HB coördinatoren van de werkgebieden en scholen voor primair onderwijs en de HB specialisten (en andere geïnteresseerden) van de scholen voor voortgezet onderwijs uit de regio Noord-Kennemerland. In deze bijeenkomsten willen we:

• Inspireren met onder andere een keynote door Desirée Houkema
• Bijdragen aan het creëren van kortere lijntjes over en weer
• Afspraken maken over wat we concreet kunnen doen in zowel het basis- als voortgezet onderwijs om voor (hoog)begaafde leerlingen een ononderbroken ontwikkeling mogelijk te maken.

Op dinsdag 5 april is de bijeenkomst in Heerhugowaard (14.30-17.30 uur op het Trinitas College Han Fortmann) en op maandag 11 april in Alkmaar (14.30-17.30 uur op het Stedelijk Dalton College Alkmaar). Meer informatie en mogelijkheid tot aanmelden volgt binnenkort.

Extra ondersteuning
Sommige (hoog)begaafde leerlingen hebben extra ondersteuning nodig bij hun ontwikkeling en schoolgang. Dit kan worden verzorgd door iemand binnen de eigen school, bijvoorbeeld de hoogbegaafdheidsspecialist. Indien dit niet volstaat en/of behoeften intensiever blijken, kunnen scholen vanaf november 2021 een beroep doen op inzet vanuit het expertisecteam hoogbegaafdheid; een pilot van het samenwerkingsverband om te voorzien in aanvullende extra ondersteuning voor (hoog)begaafde leerlingen die problematiek ervaren op het gebied van bijvoorbeeld perfectionisme, (faal)angst of motivatie. Vanuit het expertiseteam kunnen HB coaches leerlingen gedurende een bepaalde periode extra ondersteunen bij hun schoolgang en ook hun school en ouders betrekken bij een gezamenlijke aanpak. Meer informatie en aanmeldprocedure, vindt u hier terug.

Intensieve ondersteuning
Voor leerlingen met zowel kenmerken van (hoog)begaafdheid als kenmerken van leer- en/of gedragsproblemen (zogenaamde dubbel bijzondere leerlingen), onderzoeken we in welke vorm we hen passend onderwijs kunnen bieden tot aan hun eindexamen. Speciaal voortgezet onderwijs (vso) in de eigen regio biedt geen vwo aan en de Trajectplusklas biedt als bovenschoolse voorziening havo/vwo aan voor leerlingen met intensieve ondersteuningsbehoefte tot en met het derde leerjaar (NB: is geen specifieke voorziening voor de doelgroep van (hoog)begaafde leerlingen). Aangezien het om een kleine groep leerlingen met zeer specifieke behoeften gaat, vraagt het veel zorgvuldigheid om tot een passende oplossing te komen. We hopen in een volgende update meer perspectief te kunnen schetsen over ontwikkelingen.

Samenwerking onderwijs-jeugd/gezinshulp
Het samenwerkingsverband streeft naar het verder optimaliseren van de samenwerking tussen onderwijs, gemeenten en jeugd-/gezinshulp wanneer een (hoog)begaafde jeugdige zorg nodig heeft. In dit kader willen wij in het voorjaar 2022 een bijeenkomst organiseren waarin de HB specialisten van de po en vo scholen en de zorgaanbieders uit onze regio die jeugdhulp bieden aan (hoog)begaafde jeugdigen met elkaar in gesprek gaan om te verkennen hoe er door betere samenwerking nog meer kan worden bijgedragen aan ontwikkeling bij (hoog)begaafde jeugdigen en hun gezin. Meer informatie en mogelijkheid tot aanmelden volgt binnenkort.

Download korte update project hoogbegaafdheid